Cũng như Việt Nam, Trung Quốc … và các quốc gia châu Á khác, người Nhật cũng có phong tục chào đón năm mới cổ truyền được duy trì từ bao đời nay, tuy nhiên Tết ở Nhật Bản được tính theo lịch dương bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 cho đến ngày 3 tháng 1. Ngày Tết ở Nhật thể hiện rõ những nét tinh hoa văn hóa của quốc gia và cho đến bây giờ vẫn còn lưu giữ nhiều phong tục tập quán đặc sắc từ thời xa xưa. Từ những món ăn cho đến các hoạt động ngày Tết, tất cả đều mang ý nghĩa sâu xa và thú vị.

Tết ở Nhật được gọi là Oshougatsu (お正月) nghĩa là Chính Nguyệt diễn ra từ ngày 1 đến 3-1. Thế nhưng, ngay từ đầu tháng 12, người dân đã dần sắm sửa, tất bật chuẩn bị mọi thứ cần thiết để nguyện cầu cho một năm mới may mắn, thịnh vượng và tốt đẹp nhất.

Trước ngày 31/12 và Omisoka

Omisoka là từ người Nhật dùng để chỉ ngày 31/12. Tháng 12 lúc nào cũng rất tất bật với các công đoạn chuẩn bị đón năm mới. Ở các chợ và cửa hàng, người người sắm sửa đồ Tết. Trong nhà, cả gia đình cùng nhau tổng vệ sinh nhà cửa, chuẩn bị Osechi và trang hoàng cho ngôi nhà.

Osouji – Đợt tổng vệ sinh

Để chào đón các vị thần năm mới đến nhà, nhà cửa phải được vệ sinh sạch sẽ. Ngày xưa, người Nhật thường bắt đầu đợt tổng vệ sinh vào ngày 13/12, còn được gọi là ngày “Susuharai”, nhưng dạo gần đây có nhiều gia đình đợi đến gần 31 mới lên kế hoạch dọn dẹp. Hiện nay, các Thần điện, chùa chiền vẫn tổ chức các buổi lễ Susuharai linh thiêng vào ngày 13.

Trang trí ngày Tết

Sau đợt Osouji, mọi người sẽ trang hoàng nhà cửa, tốt nhất là vào ngày 28 hoặc 30. Bởi vì số 29 trong tiếng Nhật phát âm gần giống với “Nijyu no kurushimi”, tức “Hai lần nỗi đau”, và sẽ rất thất lễ nếu trang trí nhà cửa vào ngày 31 cận sát với ngày tết, cho nên người Nhật thường tránh trang hoàng vào 2 ngày này.

• Kagamimochi: Mochi cùng 1 quả quýt Nhật. Đây là nơi các vị thần trú lại khi đến thăm nhà, được đặt ở nơi trang trọng và xinh đẹp nhất của ngôi nhà.
• Kadomatsu: Gồm cành thông và 3 ống tre tươi vát chéo, được xem là dấu hiệu của Thần linh.. Người Nhật trang trí Kadomatsu ngay trước cửa nhà và sử dụng các loài cây mang ý nghĩa phúc lành như thông, tre …
• Shimekazari: được trang trí ngay lối vào nhà, nhằm thể hiên ngôi nhà là nơi linh thiêng và có tác dụng trừ tà.

Từ trái qua phải: Shimekazari, Kagamimochi và Kadomatsu

Nengajo – Thiệp chúc Tết

Thiệp chúc Tết cũng được chuẩn bị xong vào tháng 12. Những tấm bưu thiếp có vẽ hình 12 con giáp hoặc in ảnh gia đình kèm với lời chúc Tết sẽ được gửi đến nhà người thân và những người đã giúp đỡ mình. Gần đây xu hướng gửi thiệp điện tử qua email hoặc mạng xã hội tăng lên làm số lượng bưu thiếp giảm xuống đáng kể. Tuy nhiên, một tấm thiệp viết tay bao giờ cũng đem đến cảm giác ấm áp và khiến cho người nhận hân hoan hơn. Những người có tang sẽ không nhận và gửi tấm Nengajo trong vòng 1 năm, trường hợp này được gọi là “Mochu”.

Tùy theo mỗi năm mà con vật in đại diện trên thiệp sẽ khác nhau

Toshikoshi soba và Joya no Kane

Ăn mì trường thọ – Toshikoshi soba là một đặc trưng vào đêm Omisoka. Có nhà ăn mì trường thọ trong bữa tối, nhưng cũng có nhà sau khi dùng bữa tối với Sushi, cua hay lẩu Sukiyaki mới thưởng thức Toshikoshi soba trong tiếng chuông giao thừa – Joya no Kane. Các ngôi chàu ở mỗi địa phương sẽ gióng lên 108 tiếng chuông thánh thót – tượng trưng cho 108 ham muốn trần tục của con người theo cách nghĩ của Phật giáo, từ lúc vừa qua 23g ngày 31, kéo dài đến 0 giờ ngày hôm sau. Các đài truyền hình đều phát sóng sự kiện này nên nếu gần nhà không có ngôi chùa nào, bạn vẫn có thể lắng nghe thời khắc này.

108 tiếng chuông của năm mới

Toshikoshi soba

Các bạn kỹ sư đang làm việc và sinh sống ở Nhật, đừng bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm phong tục đón Năm mới ở đây nhé, chắc chắn sẽ có nhiều khám phá thú vị và bổ ích trong dịp lễ hội lớn này.

Và vẫn còn phần tiếp theo của “Tết ở Nhật Bản”, các bạn hãy nhớ đón đọc cùng TalentHub nhé!