Tìm kiếm việc làm tại Nhật luôn là một cuộc chiến thật sự. Nếu bạn chứng kiến hàng dài người xếp hàng tại các sự kiện việc làm chỉ để nộp đơn vào các công ty họ muốn ứng tuyển thì bạn sẽ hiểu mức độ cạnh tranh khốc liệt như thế nào trong cuộc chiến này. Người nước ngoài, nhất là các bạn trẻ Việt Nam càng gặp nhiều thử thách hơn, mà trong đó thử thách lớn nhất chính là rào cản ngôn ngữ.

Mặc dù thị trường việc làm Nhật Bản đã mở cửa hơn đối với người nước ngoài, nhưng hơn 90% các công việc tại đất nước mặt trời mọc đều đòi hỏi khả năng tiếng Nhật. Với vị thế là một quốc gia không sử dụng Hán tự, Việt Nam chúng ta gặp khá nhiều khó khăn trong việc lĩnh hội ngôn ngữ “khó học thứ hai thế giới” này. Nhưng một khi đạt đến một trình độ tiếng Nhật nhất định, mà cụ thể là các cấp độ của JLPT, bạn có thể tìm được một số công việc tại Nhật. Đó là việc gì, mời bạn đọc bài viết này nhé!

JLPT là gì?

Kỳ thi này hẳn đã quá quen thuộc với các bạn học tiếng Nhật hoặc mong muốn sinh sống và học tập, làm việc tại Nhật Bản. Được tổ chức thường niên 2 lần/ năm, JLPT là bằng cấp phổ biến nhất hiện nay để đánh giá năng lực Nhật ngữ của người nước ngoài. Với năm cấp độ và thang điểm đỗ/ trượt rõ ràng, JLPT là công cụ giúp các nhà tuyển dụng chọn ra ứng viên phù hợp với mình, cũng như giúp phân cấp công việc cũng như ngành nghề, lĩnh vực hoạt động trong thị trường việc làm dành cho người nước ngoài tại Nhật Bản.

JLPT có thể giúp bạn tìm được những công việc gì?

• N5, N4 – tiếng Nhật sơ cấp: bạn có thể làm các công việc chỉ cần nhìn và làm theo, hoặc có tiền bối Việt Nam cùng làm việc và chỉ dẫn, như công việc tại nhà máy, xưởng sản xuất, dây chuyền chế biến; công việc nông nghiệp, lâm ngư nghiệp; công việc xây dựng và gia cố công trình.
• N3, N2 – tiếng Nhật trung, thượng cấp: khoảng 95% người Việt Nam học tiếng Nhật có thể đạt đến trình độ này. Sở dĩ Talent Hub gộp chung N2 vào N3 ở đây là vì có những bạn đỗ N2 nhưng khả năng nghe nói tầm N3, hoặc tập trung học thi N2 (và đỗ) nhưng việc sử dụng tiếng Nhật chưa nhiều. Nếu bạn đang ở cấp độ này, bạn có thể đảm trách một số công việc văn phòng sử dụng tiếng Việt nhiều hơn tiếng Nhật, hoặc đòi hỏi bạn phải có chuyên môn đặc thù khác như IT. Bạn cũng có thể đảm trách một số nhiệm vụ tại quán ăn, nhà hàng, khách sạn hay cửa hàng tiện lợi.
• N2, N1: Đối với các bạn có N2 giao tiếp tốt, thậm chí là có N1 thì cơ hội nghề nghiệp cực kì rộng mở, từ việc văn phòng tổng vị cho tới việc liên quan đến dịch vụ chăm sóc đối ứng khách hàng như lễ tân, tư vấn viên tổng đài v.v, bạn đều có thể tham gia ứng tuyển. Bên cạnh đó, còn có các việc như sales đòi hỏi nhiều khả năng tiếng Nhật hơn, bạn cũng có thể thử sức nếu tự tin. Và tất nhiên, các bạn kỹ sư IT có N2 sẽ được săn đón với rất nhiều lời đề nghị hấp dẫn.

Vì sao JLPT là điều kiện cần nhưng chưa đủ?

Sở dĩ Talent Hub cho rằng JLPT là điều kiện cần nhưng chưa đủ để bạn xin việc làm, vì với hình thức thi 100% trắc nghiệm, JLPT khó mà đánh giá được khả năng nói và viết của người dự thi. Hơn nữa, có những bạn “đánh lụi” nhưng vẫn đỗ, nhờ may mắn hôm thi quá mát tay. Vì vậy có không ít trường hợp đỗ N3, N2 nhưng khả năng giao tiếp tiếng Nhật còn thấp, khiến nhà tuyển dụng bị “hụt hẫng” khi phỏng vấn trực tiếp. Còn bạn thì tốn công sức và thời giờ rải sơ yếu lí lịch và đi phỏng vấn nhưng mãi không thành công.

Bởi vậy mới nói, tấm bằng JLPT là điều kiện cần để bạn vượt qua vòng xét hồ sơ, nhưng chưa chắc là đủ để bạn nhận được giấy naitei (thư mời nhận việc) từ công ty mà bạn mong muốn được làm việc. Yếu tố quyết định đỗ/ trượt cuối cùng chính là nằm ở phần thể hiện của bạn qua các vòng phỏng vấn, mà JLPT không thể trang bị cho bạn những kĩ năng này.

Một lí do nữa mà Talent Hub khẳng định “JLPT chưa đủ” đó là, bạn không thể xin được visa lao động nếu bạn chỉ có trong tay tấm bằng JLPT! Cho dù bạn đạt được cấp độ JLPT N1 nhưng nếu bạn không hoàn thành ít nhất chương trình cao đẳng 2 năm (ở Nhật là senmon) thì cơ quan Xuất nhập cảnh không bao giờ công nhận bạn đủ khả năng làm việc và sẽ không cấp phép cho bạn.

Những kì thi tiếng Nhật khác

Nếu bạn muốn đi tìm việc hoặc chuyển việc, và đó nhất định phải là công việc bạn mong muốn thì Talent Hub nghĩ rằng bạn nên nghiêm túc đầu tư và trao dồi khả năng tiếng Nhật không chỉ bằng cách học sao cho đỗ JLPT. Bạn có thể cải thiện năng lực tiếng của mình qua hai cuộc thi sau:

1. BJT (viết tắt của Business Japanese Proficiency Test): là kỳ thi đánh giá khả năng sử dụng Tiếng Nhật chuẩn trong môi trường làm việc một cách chính xác, rõ ràng, bao gồm kiến thức ngữ pháp, từ vựng, hán tự của bạn và khả năng vận dụng những kiến thức đó để xử lý thông tin trong những tình huống giao tiếp thương mại.

BJT được dùng trong các công ty như một chỉ tiêu tuyển dụng hoặc đề bạt trong công việc. Cũng có một số trường dạy tiếng Nhật tại Nhật hỗ trợ học viên luyện đề và đạt được kết quả J2 trở lên (cấp độ đủ dùng trong công việc), nhằm tăng cơ hội việc làm cho học viên sau khi ra trường. Nhưng bạn có thể hoàn toàn tự học nhé. Bạn có thể xem một số sách học BJT tại đây (https://www.amazon.co.jp/s?k=bjt&__mk_ja_JP=%E3%82%AB%E3%82%BF%E3%82%AB%E3%83%8A&ref=nb_sb_noss_1). Thông tin chi tiết về kỳ thi này bạn có thể xem thêm tại trang web chính thức: https://www.kanken.or.jp/bjt/

2. Kanken (漢検, kanken; viết đầy đủ là 日本漢字能力検定): là kỳ thi kiểm tra năng lực Hán tự tiếng Nhật. Đây là một trong những kỳ thi quan trọng đối với học sinh Nhật, và gần đây ngày càng trở nên phổ biến với người nước ngoài vì đối tượng dự thi không giới hạn bạn phải là người Nhật. Bạn hãy thử sức xem sao nhé!

KẾT

Nước Nhật là một quốc gia chuộng bằng cấp. Nói như này nghe có vẻ hơi phiến diện nhưng sự thật là như vậy. Người Nhật có vô số các kỳ thi phải trải qua, từ kỳ thi công chức viên, bác sĩ, luật sư cho đến kỳ thi bấm máy tính nhanh, tính tiền nhanh v.v. đều là thử thách đầy cam go mà bất cứ cá nhân nào trong xã hội Nhật Bản đều phải vượt qua. Thậm chí, nếu bạn muốn tăng lương trong nội bộ công ty, bạn cũng phải vượt qua kì thi của riêng công ty bạn.

Hi vọng bài viết này sẽ là một lời khuyên hữu ích cho các bạn đang hay sẽ bước vào cuộc chiến tìm kiếm việc làm, với hành trang nhiều bằng cấp “ngầu” hơn cả JLPT!